Vakantieritten en urenlang op een scherm zitten - een probleem of "begrijpelijk zoethoudertje"?
Lange reizen met jonge kinderen wordt door veel ouders als een uitdaging gezien. Zonder kinderen is een autorit of vliegreis al vermoeiend, mét kinderen komen er nóg meer uitdagingen bij. Voor velen is een scherm (tablet, telefoon of scherm in de auto/het vliegtuig) een goede oplossing om die extra uitdagingen op te vangen.
Op 6 juli 2024 publiceerde Nu.nl een artikel met de vraag of het kwaad kan een kind een scherm te geven tijdens lange autoritten. Aan het woord komt Justine Pardoen van Bureau Jeugd & Media en haar stelling is dat een scherm voor dit moment een “uitzonderlijke situatie” betreft en het als “zoethouder” begrijpelijk is en niet veel kwaad kan.
In de kern is SO6 het eens met deze strekking: je maakt niet vaak lange autoritten en het is begrijpelijk dat ouders het inzetten. Wel zien we liever dat een nuance gemaakt wordt waarin er a) onderscheid in leeftijd gemaakt wordt; en b) de praktische context meegenomen wordt waarin een kind zich bevindt ten aanzien van schermgebruik - in plaats van dat alle ouders nu verteld wordt dat een scherm tijdens een lange autorit geen kwaad kan.
Nuance in leeftijd
We zijn niet exact op de hoogte van hoe Mevr. Pardoen er persoonlijk instaat, maar Bureau Jeugd & Media heeft een pagina over richtlijnen. Hier wordt geen onderscheid gemaakt op basis van leeftijd. De basisinsteek van BJM is dat ieder gezin de kwestie van hoeveel schermtijd gezond is moet beschouwen op een wijze die voor hen werkt.
Schermloos Onder 6 staat hier - zoals de naam impliceert - anders in. Onze redenen hiervoor zijn hier te vinden. Stel je leest dit stuk en je vindt deze grens van geen schermtijd tot 6 jaar in de woorden van BJM “niet passen bij je gezin”, dan zijn er nog genoeg instanties die de grens van geen schermtijd tot 1,5-2 jaar aanhouden.
Het lijkt ons niet waarschijnlijk dat Mevr. Pardoen en BJM erinstaan dat een kind van 9 maanden op dezelfde manier in de auto zit als een kind van 9 jaar. Het zou het stuk van Nu.nl gesierd hebben aan te geven of het zien van een lange autorit als “uitzondering” voor alle leeftijden geldt - of dat er toch een verschil zit in het geven van een tablet aan een kind van 9 maanden, 3 jaar of 9 jaar (en zo ja, wat dit verschil dan volgens hun expertise is).
Nuance in praktische context
In de praktijk zien we een behoorlijk verschil tussen gezinnen en hoe zij de regels rondom schermtijd inzetten. In het Iene Miene Media onderzoek 2024 zien we dat één op de vijf kinderen drie uur per dag bezig is met digitale media - en specifiek: één op de vijf kinderen meer dan anderhalf uur televisie op een dag kijkt en één op de tien kinderen meer dan een uur per dag filmpjes op mobiel zit te kijken.
We gaan ervanuit dat Mevr. Pardoen op de hoogte is van deze cijfers. Kunnen we stellen dat voor deze “top 10%-20%” van gezinnen er geen negatief effect zit aan een “uitzonderlijke situatie”? Zou het niet veel beter zijn in een dusdanig stuk op Nu.nl het schermgebruik van de autorit te plaatsen in de context van het algemene schermgebruik van het gezin? Want als de situatie van “veel schermtijd tijdens de lange rit” in hun praktijk niet zo “uitzonderlijk” is - maar een lichte uitbreiding van het aantal uren schermtijd - dan ligt hier volgens ons een verantwoordelijkheid voor experts die in de media verschijnen om aandacht aan te schenken.
Hoe staat SO6 erin?
Er zijn ouders die het geluk mogen hebben dat hun kind de auto geweldig vindt (“Lekker in de auto zetten joh, slapen ze zo!”). Er zijn ook ouders (incluis ondergetekende) die niet deelachtig in dit geluk zijn. Ouders, waarbij hun kind op het moment van in de auto zetten transformeert in de Hindu-god Shiva en het onduidelijk is waar alle ledematen vandaan komen die het portier beet houden. Ouders, waarbij het kind graag laat merken de autorit niet bepaald te waarderen. Ouders, die opzien tegen elke activiteit die de auto vergt.
Wanneer je in een situatie zit als deze ouders en je kind nog niet op een leeftijd is dat je er goed mee kunt communiceren, worden verschillende oplossingen geprobeerd. Een scherm vormt hierin een goede “speen” en zorgt voor een aangenamere rit.
Nu kun je stellen “Wat is het probleem van een kind van zeg 9 maanden die voor die ene autorit 2-3 uur filmpjes kijkt?” Op zichzelf lijkt hier totaal geen lange termijn negatief effect uit voort te komen. Er is geen enkele serieuze instantie die dat met de kennis van dit moment zal claimen. Als je echter in de praktijk kijkt naar wat er gebeurt, is dat die ene autorit een precedent schept voor zowel ouder als kind. Het kind vraagt om weer een filmpje te kijken - en de ouder denkt “gut dat is wel erg lekker ja” - of andersom het kind wil niet in de auto en het eerste waar je als ouder naar grijpt is “dan mag je weer even op de mobiel.”
Deze case hebben we meerdere keren voorbij zien komen van ouders waar SO6 mee gesproken heeft: op vroege leeftijd wordt met autoritten snel naar een tablet/telefoon gegrepen in de auto - en vervolgens ligt er zowel voor de ouders als voor het kind een verwachtingspatroon klaar dat in de auto rustig filmpjes gekeken kunnen worden.
Het is vooral dit punt waar we op willen hameren dat je dit als gezin voorkomt. Samengevat:
Wees je bewust van het feit dat op welke leeftijd je ook schermtijd geeft het voor zelf jezelf als het kind makkelijker wordt om hier een volgende keer weer als oplossing naar te grijpen.
Probeer alternatieven voor schermtijd, iedere rit opnieuw.
Lees onze tips voor aangename lange autoritten zonder scherm
Contact
Wil je in contact komen met ons? Graag!